Kar Chakruok Luo

(Jagoro; Ajos wuod Atiga Ny’Ochola)

Ker Ogello Okullo

WECHE MOTELO:

Weche duto ma ubiro somo gin weche mogol e wich kod sigendni mag Luo machon omiyo weche moko nyalo gwenyore, to kata kamano en mana ka temo mondo Nyikwa Ramogi oyudo ng’eyo matut kuom chakruok Luo nyaka sani.

Asebedo kaloso kod jodongo kuom wechegi to moro ka moro golo pache kaka ong’eye, kendo watemo manyo matut ahinya e buge moko mane ondiki kod joluo kuom weche machalgi magi. Paro mibiro somo ok owuok e wi ng’ato achiel kende, koro ikri mar somo kodwa nyaka wachop e migawo mogik.

Dhok ma wabiro tiyo godo en dholuo manyien kendo mayot somo ahinya, omiyo kik ibed gi luoro. Dholuo en dhok ma yot wacho to ndike to ndwara, omiyo kik iluor kineno nyukta moro maok ochopo kare to konywa gi paro. Kamano e kaka wanyalo gero dhowa mondo odhi nyime.

Nyatiti

Kit ute mane joluo odakie ndalo machon

KAMA OYUDIE WECHEGI

Wechegi owuok e duond jodongo mopogore opogore, kane oyudo pod an rawera matin to nahero goyo mbaka kod jodongo; mano ekaka ne ayudo thoth wechegi. Moko bende nayudo kane asomo e sikund tiegruok mar din (seminary), nalony kuom yore mag sigendni kod kit dak mar joluo (Luo mythology), kata kamano en mana keto chuny ema nomiyo ayudo wechegi; kata nyaka sani pod atemo manyo thothgi. Ethuoloni (2001) an jagoro mar Jaluo dot Kom (Odundu mar romo e piny ngima).

Paro moko bende nayudo koa kuom jaduong’ Bondo Odongo Agola ma ja Kanyidoto modak milambo. Jaduong’ni noyudo ng’eny wechegi e fweny (lek), kane oyudo yie onyumore kodgi e nam Lolwe (Lake Victoria) mwaka piero auchiel g’auchiel (17.04.1966 – 27.07.1966) ne odak mana ei Abuoro kuom ndalogo duto, omiyo Nyasaye nomiye rieko mar koro weche mathoth ahinya.

Mar adek jaduong’ Samuel Ayany bende nosendiko buk mokwongo “Kar chakruok mar Luo” higa 1947, ne nitie piem mar ndiko buge e dholuo. Notemo ndiko kaka Luo nowuotho koa Sudan nyaka Kenya/Tanzania, to ng’eny weche mane ondiko ne ok olero malong’o kaka Luo odak kod dhoudi duto moloso piny Luo. Thoth twakne notemo lero mana dak Luo ei Uganda kod dhoudi mane odong’ kuno. Nying kwerewa machon bende nogwenyore, kuom mano ema nomiyo aneno mondo amed lero tiend weche moko kaka nobedo kar chakruok Luo kod oganda duto mogero piny Luo; Mig. Ayany notiyo matek ahinya kuom yudo wechegi omiyo amedo duokone erokamano.

Mar ang’wen weche moko ayudo koa kuom oganda mopogore opogore moko bende ayudo kowuok kuom jodong’ Suba kuom kit dakgi kod pogruok mantie e kindgi gi joluo;  Mano ekaka ayudo wechegi, en geno mara ni josomo ma somo od mbuyi mar http://www.joluo.ch biro yudo puonj malong’o to ka diponi ok alero moko ewang’e to wakonyreuru joka nya-Nam mondo wager ngeche Luo e yo ma nimba.

Dero en kar kano cham, kaka; bel, oduma, kal, nyim kod kit gigo duto ma ipuro e puothe.

GIMANE OMIYO LUO ODAR KABIRO KENYA

DHAWO: lwenje ne ng’eny e kind ogendini, kuom mano onge kaka ne ji nyalo dak kanyakla kuom ndalo mathoth.

HIMRUOK: lawruok ne nitie e kind anyuola ng’ato ne temo mondo oyud kar resruok mano nomiyo tuk mar oganda ochakore..

KINGRUOK: Bilo en gima joluo ohero ahinya moloyo e ndalo machon, jabilo ne bedo kod huma maduong ahinya. Ne en gima ber nimar kane ng’ato otimo gimoro marach to ne luoro bedo ni dipo ka okinge ma kare kethre nono. Nawi ne nyalo rundo oganda mathoth ahinya moloyo kane gin joma timbegi richo.

KONYRUOK GI RIEKO MARICHO: Wuondruok kata ahole ne nyalo miyo pogruok bedi e mier mathoth.

LARO TELO KOD NOK MAR CHIEMO:  Kech pile kelo alara e gwenge mang’eny, kendo nyalo miyo ng’ato kwal gir nyawadgi. Bedo jatelo ne en gima joluo ogeno ahinya; bedo ker kod migosi ne miyo ji mako sigu.

TUOCHE: Bedo ja midekre miyo ok inyal yudo nya mar tich lweti, nimar ionge gi teko mar timo gimoro. Kaka ung’eyo chon ne onge yedhe manyalo thiedho tuoche mang’eny miyo oganda ne ohinyo tho.

KUO KOD TIMBE MAG MIBADHI: Ramogi ne okawo dhoge Kombe kane oyudo osetieko dhoge; mano nokelo sigu ekindgi, Kombe notuk gi joge kendo ochomo yo gode mag Abyssinia (Ethiopia).

NOK MAR LOWO: Pile jaluo ka osebedo maduong to goyo dalane, mano ne omiyo ji temo manyo kama pod nitie thuolo mondo gi goye pacho.

CHULO KUORO: Kane nyathi Arua omuonyo tik Podho to ne ochune ma obaro I nyathino kendo ogolo tigono. Kuom mano kane Okidi wuod Podho obayo liech gi tong Arua mar bilo to ne ochune ma odhi oomo tongno. Mano nokelo sigu e kindgi. Chulo kuoro en gima osiko ekind anyuola mar joluo; kane joluo ochopo Kenya e higni machon nyathi Boro nomuonyo tik Ger mano nochalo mana gi gimane osetimore Lira e kind Arua gi Podho.

WASIGU: Ne nitie ogendini moko mane oyudo osedak ei Sudan kane kwerewa pok ochopo kanyo, koro lwenje mag laro piny ne ng’eny ahinya.

ONGORO MAR SAHARA:  Ndalogo noyudo ongoro medo landore omiyo chiemo ne nok, joluo kaka jopur ne dwaro kama lowo ma miyo kod pewe (bar) moyangore ma ginyalo puro kendo lake. Tuoche jamni bende nomedore.

DINY MAR KAR DAK:  Joluo nomedo nyuolore mopong’o gwengno omiyo ne gi manyo kama oyangore.

WACH MOGIK: Jodongo machon ne ohero poro weche ka luwore gi ranyisi mane gi yudo e lek, Kuom mano Were Nyakalaga nowuoyo gi jodongo moko e lek kendo onyisogi hosi (kor) mane ginyalo luwo. Kaka nene obedo gi jo-Israel kane giwuok Misiri; Ruoth Nyasaye nosingo ne gi Piny Canaan, ni mano ema nobed pinygi. Joluo bende nosingnegi gwenge makiewo gi nam Lolwe ni mano ema biro bedo pinygi.

Kamoro ka kamoro mane gidake e piny Uganda ne gin kod hawi mar bedo Ruodhi, kaka e piny jo-Bunyoro kod Buganda. Kata mana Kabaka masani rito jo-Baganda wuon mare en jaluo, min mare noyudo omako ich gachiel kuom osiepe jaode, mane en jaluo gi tiende, to jo-Baganda ok dwar wacho wachno to nikech mano biro ketho nying Ruodhgi.  

Kane joluo ochopo e piny Nyanza ne gi kedo lwenje mopore opogore mondo omi gi yudo pinygi gi wegi. Ne giyudo jo-Kisii, jo-Kalenjin kod jo-Abaluhya mane oyudo osechopo kanyo.

*************************************************************

ã May, 2000/1

NILOTICA RESEARCH CENTRE

ã2001

Jathum; Mig. Odote Wajonya, Agoro Oyombe, Alego.

Nyatiti thum Luo, nduma en gima jaluo ogeno ahinya, kamoro amora ma chokruok nitiere nyaka dole aput.

Luo (Luwo) tiende ang’o?

Tiende en LUWO bang’ ng’ato kaka jatelo.

Chon gi lala kane pod kwerewa odak e kind gwenge mokiewo gi Misiri kod Sudan, e dir aora Nile mane yawa thoro luongo ni aora Nalo nikech tutne, lachne, kod humbe. Kane ochopo ni nyaka koro gi ng’ad aorano mondo gidhi loka machielo to ne otamogi  kaka ginyalo ng’ade omiyo jaduong’ moro ne nitiere e kanyakla margi modong’o, rabora, noyudo oneno ka loka machielo nigi lowo momewo kendo cham nyalo donge maber maloyo koma noyudo gisedake aming’a. Thoth oganda nodagi  kuom wach mar ng’ado aora Nalo. Jaduong’ni niluongoni Halwe Halwe, ndalogo noyudo ongoro mar Sahara osechako landore e gwenge mag Afrika ma Masawa dir Chad, Libya, Misiri kod Sudan. Anyuola bende koro nosemedore kendo kuonde dak nobedo manok.

Kane Halwe Halwe oketo bura mondo gituk gidhi loka machielo to jodongo notamore, oganda manok mane oyie kode noluwe mana kaka Musa nong’ado nam gi jo-Israel kadhi e piny mane Nyasaye osingonegi. Jaduong’ni nochako ng’ado aorani gi lange mane oyie luwo bange kachiel achiel nyaka notiekogi duto. Wachno nobedo kaka ayany ekind lang Halwe Halwe gi oganda mane odong’ loka machielo. Ne gi yanyogi ni joluw ji gin bende ne giyie ni wanaluwe nyaka giko mano e kaka nying’ mar Luo (joluw ji, jolup Halwe Halwe) nochakore. Onge kwaro moro mane iluongoni Luo ngang’.

Ogandawa moko bende nodong chien Uganda, Kongo, Sudan kod gwenge mokiewo kode, kata joka Ngarang’ masani gore e piny Sudan ma milambo gin jodalawa dhoudi ema opogore. Kuom mano anyuola mar joka Podho joluo ema oyudo huma maloyo dhuodi ma moko, gin e oganda mane oyudo hap kwere kendo nochopo e piny mane osingnegi ni gibiro dakie gi kwe kendo nyuolore ma humbgi nolandre e piny ngima. Sani jogo mothoro yudo tiegruok ma malo e piny Kenya, Uganda gi Tanzania gin mana joluo kende.

Kendo joluo ohero nywako, kendo ka giseyie ni gitimo gimoro to kata tek nade to nyaka gitim, mano ema omiyo loch nanga osedagi pach joluo higni mathoth nyaka Kenya neyud loch nyaka ndalogi. Machiegni higni adek mokadho ema Mig. Amolo Tinga nyocha otemo boyo wuod Odongo mit oyie gi pache mar tiyo kanyakla gi nyikwa Omogi g’Awando Nyokal.

Od wadu kata rach kata ininde kech to ok ibarne mak idonje. Osiep to rumo wat to ochuni ka pier matindo, wat thing’o kendo ng’we! Hap kwere mondo omedwa teko ndalo duto mar poro weche.

MIGAWO MOKWONGO

WUODH RABUDI KOA BABYLON

Kar chako dak dhano e pinyka ne en Babylon kata sani to uluonge ni Baghdad e piny Iraq. Kane yawuot Magoyi koro chako ke epinje mopogore opogore, Rabudi nodong’ edalano. Bang’e yawuote bende nochako ke e pinje gi giwegi. RUMA nochopo Alexandria e piny Misiri. Kanyo ne yawuote ochako tuk ka giluwo yoregi giwegi.

PODHO

Nolwo Aora mar Nael kochomo yor Milambo mochopo Sudan.

Nonywuolo yawuoyi abich. To wuode mane tin kuom nyuol emane obedo kaka wuoyi mang’ongo edala nikech min mare emane duong’ e dala. Wuoyini nochako wuon’gi; nyinge en Ramogi. Koro yawuote abich duto gin:-Ramogi, No, Kombe, Amara kod Ruba. Ruba ne ochomo yo Imbo kendo nogero dalane kono sani gin oganda maduong ahinya e piny Nigeria, iluongo gi ni YORUBA.

Ramogi nochako wuoth kod owetene ariyo; Amara kod Kombe, ne gichopo god Juba epiny Sudan, jopinyno to luonge ni GILO.

Amara noluwo bad Aora Nael machielo kochomo yo Abbyssinia (Ethiopia). Nochopo e dho nam makwar (Red Sea), kendo nogoyo dalane kanyo, noluonge ni Asmara kama sani iluongo ni Eritrea.   

Ramogi kod Kombe mowadgi nodong’ e god GILO, juogi ne omako Ramogi, juogino ne giluongo ni Rabudi, mano nomiye teko mar koro weche kod dolo mag piny (timo misango). Wachore ni Ramogi notieko dhoge duto eyor dolo mine odonjore e dhoge owadgi. Chieng’ moro achiel mond Kombe nochako goyo koko ni: “KOMBE KOMBE WUOG OKO RAMOGI TIEKO DHOGI….” Mi wachno nodoko ngero nyaka chil kawuono. (Kaka nyocha asendikonu ni ngech Ramogi kod Kombe mowadgi; ipime mopogore opogore sani to wabiro  mana tiyo kode kaka entie kani). Pogruok moro amora manyalo wuokie timore nikech wechegi wuok edho jodongo mopogore opogore.

Kata kamano kane Kombe owinjo ni owadgi osekawo dhoge to nokwero yawuote mondo kik dhi ir Ramogi nikech en kod muya marach. Mano ekaka Kombe ne opogore kod Ramogi.

 Kombe nochako wuoth kochomo yor god Masawa (Elgon). Ramogi nodong Sudan kendo nonyuolo yawuoyi apar g’angwen kod nyiri ariyo. Yawuote gin: Podho, Gwara, Otiak, Oluk, Arwa, Aluru, Onam, Amadi, Mudama (padhola), Julu (nodong god Chilo), Akwa, Okwach, Lang’o kod Obar

Nyiri gin: Ayiera kod Toro.

Ayiera nodhi katedo to kane omako ich to iye nogole kuom chuore, mine  onego chuore kod pala kendo noringo moduogo onyuol dalagi. Nyathi manonyuolo nochak Ochola (tiende ni nyathi monyuol bang’ tho wuon’gi).

Ramogi nochako wuoth kochomo yo milambo nyaka nochopo god BURU BURU. To yawuote ariyo nodong’ Sudan, yawuoyi go gin; Julu (Dinka) kod Akwa (Nubi).

MIGAWO MAR ARIYO

(dak  Luo ei Uganda)

Ramogi nochopo Uganda machiegni gi god BURU-BURU, kanyo emane jaduong Ramogi odakie kendo emane oike. Nitiere alama kod pi thithia (achiya) ma ok rum. Kanyo emane jodongo duto timoe misango, kendo ng’ato ang’ata ma nyakwar  Ramogi gitiende ka dwaro hap jodongo to nyaka dhi mana e godno. To kadiponi ok in nyakwar Ramogi to kik item chopo kanyo nimar inyalo yudo sand maduong’ mokadho.

Yawuote apar g’ariyo e mane ochopo godo Uganda kod nyige ariyo. Kane pod gidak Lira to juogi nomako Podho kod Arua; Podho ne nigi Ragwar kod kom. Arua nomi bilo mar rit miluongo ni tong’.

Kuom hawi marach nyathi Arua nomuonyo tik Podho, kaka Podho ne en ng’at mager ahinya nochuno Arua mobaro I nyathine kendo ogolo tigo, nyathino notho, kuom ndalo moko mogwarore notimore ka hono; wuod Podho maduong’ miluongo ni Okidi nokawo tong’ Arua mar bilo obayo godo liech.

Arua nochuno Podho mondo oomne tong’e mar bilo, nowachone niya, "kane nyathina omuonyo tigo to nichuna mabaro iye, kendo notho, omiyo in bende nyaka iomna tong’a mar bilo". Podho noluwo bang’ liech moting’o bade malo to nikech ne en’gi juogi mager kuom hawi maber noduogo tong’.

Bang’ mano noluongo ogandane duto monyisogi niya, "kawuono ok wanachak wanere kendo wuod ma," kendo nomiye tong’ gi kadier ng’eye, kendo nowuok gowetene abiriyo kochomo yo podho chieng’ machiegni gi  Rwanda but nam Edward . Nogoyo dalane kanyo kendo noluongo dalane ni PAR LUO, bang’ ndalo manok nochako wuoth kochomo yor nyandwat, nochopo but nam Albert, kanyo  bende nogeroe dala machielo, nopidho yiend bilo, kanyo iluongo ni WADH NDAWA nyaka kawuono.

Kuom ndalo mogwarore nogero mier mopogore  opogore  mogik to nobiro but Busia/Tororo mogero dala kanyo. Mogik to nodong’ gi yawuoyi ariyo nimar kamoro amora ma nodhiye to oweyoe wuode mondo oriti.

Okidi nodong’ Jinja. Nochopo Tororo kod Olong’o gi Ramogi (ma en Ramogi matin ma nochako wuon’gi).

Olong’o nonyuomo nyar Karamonjong’ miluongo ni Ateso, mano emogero anyuola mar Teso modak ekind Kenya gi Uganda.

Kanyono emane owadgi miluongo ni Mudama noyudo ka adhonde koro omako mane ok onyal yudo teko mar rito piny, nomiyo Podho yawuote mondo oriti kendo otagi. Yawuot Mudama gin: Kisodhi, Ager (tat yien), Owiny Sigoma, Ogello gi Odongo. Mago e oganda mane Podho ochopo godo Kenya.

MIGAWO MAR ADEK

(dak joluo ei Kenya)

Podho nochako wuoth ka ridore nyaka nochopo Kenya. Kama nobuore mokwongo en tie got Geng’a masani ji luongo ni got Ramogi, ok en kamano. Nikech ka nochopo kanyo to nowachoni, "mae got ma nogeng’a gi jogena". Ka nobiro but sikul Ng’iya to noguro tong’e piny  mikanyo emane oguroe piny Luo. Kendo kanyo ema nothoe, kama noike nolokore lwanda moro maduong’ machalo rwath. Noweyo wuode miluongo ni Ramogi Ajwang’.

Ramogi Ajwang’ nobiro mogero dalane kama tinde ogerie (RIAT) Ramogi Polytechnic. Mano egunda Ramogi Ajwang’. Yawuot Mudama ma nobiro gi jaduong’ Podho ema waluongo ni jo-Padhola.

Nyuolruok mar Yawuot Mudama chalo kama:

Kisodhi onyuolo yawuoyi ariyo; Keny gi Ojuodhi (tipo), Keny to odak Uholo ei Ugenya. Ojuodhi to oriwore gi Kwenda gidak ei Gem.

Ager Tat Yien ok onyuol malong’o to kata kamano nitie dhoot moro matin ekind Ndere gi Rang’ala sani gidak machiegni Komenya.

Owiny Sigoma e oganda miluongo ni joka-Ruoth modak ei Alego, en’gi dhoudi adek kende.

Odongo nonyuomo dhako achiel miluongo ni Seme.  Ei Seme nitie dhoudi ariyo kende ema ok jo-Seme, nitie ng’at moro mane lunyo ne Seme yie wang’e, iluonge ni Olunje, nochalo kaka omwasi (misumba). Kata kamano Seme nokawe monyombone mobedo kaka ja-Seme to kuom adieri ok en ja-Seme gitiende. Kod Ila Ka-Rabuor bende ok ja-Seme.

Ogello bende onyuol to jogene oke ei oganda Luo modak ei Kenya.  Mano ekaka yawuot Mudama mane obiro gi Podho onyuolore ei Kenya jogo mane ochopo ei Kenya onge ma nodok Uganda, kata kamano negi nyuolore ma moko ochwe  Tanganyika. Mwache mane giyudo kodak machiegni gi dho nam Lolwe ne giriembo mosudo but gode man Kericho to moko machalo kaka Abaluche to nosudo yo malo Kakamega. Kisii bende nosudo yo mochomo Nyamira. Ne en lweny ma ratipo ahinya kata kamano Luo neberie lwenj odiechieng’ to Lang’o ne monjogi gotieno chuny odiwuor ka ji nindo kendo negi mayo jo-Luo dhok mathoth ahinya.

Yawuot Ramogi Ajwang’:

Ramogi noweyo yawuoyi ang’wen, to mar abich to nonyuol bang’e kosetho, wuode maduong’ nochalo kaka ng’at matin kuom nyuol to nikech min mare emane duong’ epacho omiyo nobedo kaka wuoyi maduong’ edala Ramogi, min mare niluongo ni Awando Nyo-Kal chi Omogi, yawuote madongo notho duto to oweyo wuoyi machogo miluongo ni Konya kod nyamin miluongo ni Mbija, ot machielo to nonyuolie wuoyi achiel kende miluongo ni Anda. Amolo gi Omwa nonyuol e ot machielo to wuoyi matin miluongo ni Ramogi nonyuol bang’ tho wuon mare, mano emane omiyo ochake nying’ wuon..

Nyuolruok mar yawuot Ramogi Ajwang’:

Konya onyuolo Olole, Sakwa, Moth, Owino, Mot, Mageta kod Julu.

Anda onyuolo Alego, Ragen gi Ragenya (Nyalgenya).

Omwa onyuolo No gi Chwanya, to bang’e kane otho to onyuol nyathi moro miluongo ni Omwa.

Amolo onyuolo Owila, Omia, Le, Marama, Wanga gi Turi.

Turi odak Tanganyika, Wanga odak Mumias, Marama odak Kakamega dalagi Shikuku. Le gi Omia ogero Asembo. Owila ogero Uyoma.

JOKA KOMBE

Kane Kombe asepogore kod owadgi miluongo ni Ramogi nowuok gi lange mi nochopo got Masawa (Mt. Elgon), kanyono emane ogeroe dalane.

Kombe nonyuolo yawuoyi abich, yawuote gin: Girango, Koria, Ragol Gusii gi Ragen.

Koria (Kuria) odak e kind Kenya gi Tanzania. Gusii onyuolo yawuoyi adek gin ema sani iluongi gi ni jo-Kisii. Girango to wuon Suba; ogero Kisingri     (joma nodong’ kar kado; “jo-wiga”), Kasgunga, Suna, Wakine gi Wategi. Ragen onyuolo yawuoyi ochiko ema oloso anyuola mar jo-Kalenjin kaka; Lumbwa, Sigis, Nandi, Sabot, Sibeyi, Ragen (nonyuol bang’ tho wuon’gi) kod oganda mamoko matindo tindo ma koro okikore kodgi. Kata jatelo masani (higa, 2000) rito Kenya miluongo ni Ker Daniel arap Moi en jadhoodwa waromo kode e kwaro mar apar g’abich nikech Kombe en owadgi Ramogi maduong’ ok Ramogi Ajwang’. Bende iwinjo ka joluo ja pake ni Moi wuod Odongo en ja dalawa.

Gima omiyo pogruok nitie ekindwa kod joka Kombe en nyombo mane obedo ekindgi kod jo-Abes kane wasepogore kodgi e dala mar Lira ei Sudan but got Gilo (Chilo). Wasungu ema omiyo pogruok obetie kindwa kod joka Kombe nimar ne gidwaro yo mar rito piny omiyo ne gichako joka-Kombe ni; NILO-HAMITES, PLAIN NILOTES...

Daher mar leronu kendo malong’o kaka joka Konya nonyuolore kod kuonde ma gidakie. Konya kaka wuod Ramogi Ajwang’ maduong’ nonyuolo Olole; Olole onyuomo Nyadoto; onyuolo yawuoyi adek; Ojwang', Abuor kod Mola.

Ojwang’ wuod Olole emane okwongo bedo “paramount chief” epiny Luo. Nodak but Ramogi polytechnic to bang’ bedo ruoth nodar modhi odak Ndere Rabuor ei Seme, kaka iwachoni wat kiyiere; nyakwar Mola mowadgi ne juogi mag piny omako minodhi oomo Lang’o mobiro onego Ojwang' g’otieno.

Joge Ojwang’ ma nodong’ gin: Owiti gi Owuor. Kaka gidak chalo kama:

 Owiti notero dhako dala Sakwa monyuolo Owak, kendo nochako onyuolo wuoyi machielo matinde odak Imbo iluongoni Radolo. To sani ji luongo gi ni Nyidet.

 Kaka use somo malo kanyo Owak nonyuol katera ema omiyo hawi ma dalano osiko nyaka sani mano e dala gi Mosenindo moluor Jaramogi Oginga Odinga, kata kamano thothgi nodar odhi Tanganyika, moko bende oke etunge piny. Kichopo K’Oyugi (Kasipul) to ibiro yudo jok’Owak but sikul Kotieno Rabuor e tie got Opok dalagi Mig. Lazaro Ondere ethuoloni githoro nyuomore gi jo-Kasipul kendo gimako kama duong’ ahinya, moko bende odak ei jo-Matabore, Kodera-Mititi.

Owuor kane lweny omonjogi Ndere Rabuor to ne odhi dala Le, nomiyo nyar Le ich. Omiyo kane wachno ofwenyore to nogole  motere e thim kama chielo kod nyako mane omiyo ichno. Kane onyuolo nyathi to nochako nying’ jago mane oomo mwache chande; nyinge niluongo ni Okuom Ng’ech. Mano emane obedo kaka wuod Owuor maduong’. Okuom Ng’ech ma wuod Owuor nonyuomo Biego, kendo nonyuolo Onyango Rabala, kane kech owuok Biego nodhi kisuma ka waygi dala Chwanya, noyudo gi dak Wich Lum but sikul Amoyo.

Onyango nopong’ dala Chwanya, nikech kane min mare odhi kisuma to ne ok oduogo ne Okuom Ng'ech ma wuod Owuor, Chwanya nokawo Biego. Omiyo jok’Onyango Rabala yande ok nyuomre gi joka Chwanya. Onyango Rabala emane Chwanya ogwedho to okuongo yawuote ma moko. Jok’Onyango Rabala emogero; Kanyamwa, Karungu, Kadem gi Kabuoch.

Jagoro kendo jarit od Twak; Mikayi Adhiambo Nyar Kochogo
Copyright © 2004 by [Joluo dot Kom]. All rights reserved.
Revised: 12 Aug 2004 00:32:34 +0200 .