WUODH KARACHUONYO GI KANO
E ndalo machon Karachuonyo nodak gi Kano gi kwe kaka osiepe kendo niluongogi ni "Okog Rachuonyo". Wuoth noterogi nyaka got Manga ei Kisii kaka ne gin jodwar chiembgi maduong' ne en ring'o kod rech nimar koro ne gidak mabor gi nam nochunogi mondo gi chak puro cham, kata kamano jamni bende ne gin godo matin.
Pith
ne ok nyal bedo maber nimar Kisii kod jo-Lango mane okiewo kodgi nosiko ka
monjogi pile pile kendo kawo jambgi. Jaduong'
Rapemo nodhawo ne wuode miluongoni Oyugi,
kowachoni; tera kama chiegni gi nam dipo ka ayudo rech achamo, chamo alot
oola e wi got kae, Oyugi noyie gi dwarone kendo ne gi chako wuodh ka gi
chomo yo Kasipul.
E kor yo kane gi wuok Manga to jo-Waswa nogeng'o ne gi mane oyudo ose dak kanyo kuom kinde mogwarore. Kendo machiegni gi dho nam bende ne nitie oganda moko kaka; Gem, Kanyada, Kochia kod Kagan mane oyudo osemako pinyno. E thuolono oyudo jo-Kanyada bende temo kaka ginyalo daro jo-Waswa. Kane lweny obedo matek jo-Kanyada noriembo jo-Waswa kochomo yo Tanganyika.
Mano
nobedo mayot ne jo-Karachuonyo mondo koro oyud kar dak. Bang' mako piny
dak ne ok obedo mayot nimar jo-Kanyada bende ne ok oyie gi dakgi kanyo. Jaduong'
Ogutu ne ok mor gi lwenyno omiyo notemo matek kaka onyalo loyo
jo-Kanyada. Nowuok odhi ei Jo-Nandi ka bende ginyalo ng'adone rieko mar
loyo lwenyno.
Ogutu noromo gi jabilo moro ei Nandi mane ong'adone
rieko kaka onyalo riembo wasigu. Nonyise mondo odog dala odhi omany ng'at
moro ma wang'e achiel mondo odhi otwe tie Nyang' mane bilo osemako edho
aora moro. Kane oduogo notemo moyudo jagono kendo notimo kaka nosenyise.
Ng'atni niluongoni Aroko.
Kaka ndalo machon ji ne dak atuk atuk nomiyo Aroko oyudo thuolo mar wuothgi nyang'no kendo nochopo ei Kanyada motweyo nyang' e dala moro. Kane ji ochiewo gokinyi luoro nomakogi, thothgi nochako ng'wech ka gi weyo miechgi kod mwandugi duto.
Ogutu kane oneno kamano to nochako goyo koko
kowachoni; "Oloo Kibikibi! Oloo Kibikibi!" kendo oywayo nyang'
kolawo godo oganda mane osetuk ringo. Gikanyono jo-Karachuonyo nomako piny
masani gi dakie. Kendo ne giyudo chir mar riembo wasikgi ma moko kaka Gem,
Kagan gi Kochia.
Ji nochokore ka gitweyo okode e ng'ut rwedhi kendo ne gichako wuoth gotieno ka okode goyo koko sidang' nono. Kane jo-wasigu owinjo ywag okode chuny odiwuor to ne gichako goyo nduru ka giwachoni, "Oh! Rachuonyo otiekowa pep!" gikanyono ne gichako ng'wech mana kaka jo-Kanyada nosetimo chande.
Wasigu noweyo udi kod mwandugi duto nyaka jamni,
omiyo kane jo-Karachuonyo ochopo to ne gidonjo ei udigo kendo negi kawo
gigo duto mane odong' chien.
Karachuonyo koro noyudo kar dak moyangore; kochakore tok God Wire ei Kasipul nyaka God Huma e dho-nam kendo yo nyandwat e dho aora Miriu tong' Karachuonyo gi Nyakach. Mano e kaka jo-Karachuonyo noyudo piny masani iluongoni Rachuonyo distrikt.
Kata kamano jo-Kano ne pod oyudo odak kodgi kanyo,
nyaka nochopo thuolo moro mane jo-Karachuonyo ochako timo timbe moko mag
achaya gi wich teko ne jo-Kano.
Kata bang' loyo lwenje mathoth kamano jo-Karachuonyo ne pod nigi tung'ni ekindgi gi jo-Kagan gi Kochia mane pod temo dhawo kodgi. Samoro negi nyalo monjo jokwath e kor pap kendo mayogi jamni. Mago timbe mane ok omoro jodong Karachuonyo kata matin.
Jaduong'
Ngicho ja Kagan ne nyalo monjo jokwath kendo omayogi achiel kuom
imbegi, nochinjo gi kanyono kendo ochamo kod lange kogoyo ne yawuot
Karachuonyo siboyi. Ne en ja-lweny mager ka pino.
Yawuot Karachuonyo noikore mar chako lweny kod
wasikgi. Ne gi romo e dho-wadh Remo.
Jaduong' Nyakiti K'Ogutu nochako lweny kod jo-Kagan e dho wadh aora Oluoch;
kane lweny ochakore Nyakiti nochoko yawuoyi mathoth kar rombgi kod gi
lweny kaka aserni, runge, tonge, okumbni kod ma moko mane nyalo konyogi
eyor loyo wasigu.
Ji notuk nyaka mon kod nyiri mondo opak yawuotgi, omiyo kata lweny nobedo matek to ne pod ginyalo mana dhi nyime gi dhawo, jo-Kagan ne nigi jo-lweny ma roteke kata kamano kinda mane Nyakiti obedo godo nomiyo yawuot Karachuonyo oloyogi.
Dhano notho ka ywech. Mano emane omiyo ochak
dho-wadhno ni Wadh Remo, kaluwore gi nek mane osetimore kanyo. Lwenje
mathoth nokedore kanyo kuom kinde mabor.
Jogo mane jo-Karachuonyo omako negi wito ei Aora
Oluoch korka gi chuoyogi gi tonge, kar romb jomane gi nego ne ok nyal
kwanore, mano emane okelo giko mar lwenj jo-Karachuonyo gi jo-Kagan. Jogo
mane ogore e lwenyni gin kaka; Opana
Jowi Mak'Oduya, Agure wuon Alando mane onegi e lwenyni. To Onyange wuon Ngoja to nokedo nyaka giko.
Kane lwenj jo-Kagan orumo kwe ne pod onge ei Karachuonyo nimar jo-Nyakach bende ne pod temo monjogi. E kindeno noyudo jo-Kabondo moko ne dak loka machielo mar Miriu mokiewo gi jo-Nyakach.
Jo-Kabondo mathoth mane otho e lwenyno, mano
nochunogi mondo gi ng'ad aora mondo giduog loka machielo. Thothgi no negi
matin ahinya mane okwo.
Jo-Kasipul bende nochako lweny gi jo-Kisii kod jo-Lang'o mane odak machiegni kodgi. Jo-Lang'o kod Kisii neparoni gitek maloyo jo-Kasipul kendo ne ginyalo biro kawo dhok kata g'odiechieng' ayanga. Mano nomiyo jo-Kasipul ich wang', kendo lweny nochakore.
Samoro ne ginyalo biro g'otieno ka ji osenindo kendo
gi kawo jamni duto te. Kuom hawi marach kata maber kane omak achiel kuomgi
noyudo sand kendo inege e lela ka gichulo godo kuoro kuom tembe ma yagi
osetimo.
Kane wasigu omonjo gweng’ moro to oganda ne chokore
ka gi goyo oporo kod bunde mondo ji owuog oko okonygi lawo wasigu. E
kindeno noyudo jo-Kasipul nigi ruoth moro miluongoni; Oyugi wuod Rapemo ne en ng'at ma rabet, onge ng'at mane nyalo pimore
kode, nonyalo nego ji apar kata piero ariyo dichiel, ji noluore sidang'
nono. Mano e kaka jo-Kasipul nomako piny masani gidakie.
Nyaka e thuoloni jo-Karachuonyo ne pod odak gi kwe
kod jo-Kano, kuom timbe mag achaya mane jo-Karachuoyo nigo nomiyo lweny
owuok ekindgi gi jo-Kano (okog
Rachuonyo), kane jo-Karachuonyo onyuomo nyi-Kano to ok gichul ayie
kata dhok ok giter, ka openjgi to gi duoko mana gi lweny. Mano nomiyo
jo-Kano oneno nika achaya ema koro odonje to kare ber gidhi gi dag e
pinygi kendgi.
Ne gichako tuk kendo ne gichomo yo nyandwat kuma noyudo lweny nitiere e kind Kabondo gi Nyakach, kane gichopo e dho wadh Miriu to chuo nokawo tongegi kod okumba ma gimiyo mondgi, kendo ne gichako ng'ado aora nyaka loka machielo.
Kane jo-Karachuonyo ochopo to
ne giparoni jo-Kano ema koro ose ikore mar chako lweny gi
jo-Nyakach, kuom hawi marach ne giyudo ni kare mon ema oting'o tonge
chuogi to oseng'ado aora. Ne ok ginyal tugo lweny gi mon omiyo negi weyogi
kendo gi luwo bang' chuogi. Mano ekaka jo-Kano nowuok ei Karachuonyo,
omiyo thothgi pod odong' ei milambo nyaka sani.